Starość a zaburzenia psychiczne

Starzenie się a zaburzenia psychiczne

Starzenie się to nie tylko zmiany zachodzące w wyglądzie fizycznym, to również zmiany zachodzące w ludzkiej psychice. Z wiekiem zmieniać się może stosunek człowieka do otaczającej go rzeczywistości, zmieniają się postawy oraz pełnione dotychczas role społeczne. W związku z faktem, że żyjemy z społeczeństwie starzejącym się, w którym osoby w podeszłym wieku stanowią coraz liczniejszą grupę, coraz prężniej rozwijającą się dziedziną psychologii staje się psychologia wieku późnego.

Samo pojęcie „wiek późny” nie jest zbyt dokładnie sprecyzowane, zaś samo starzenie się jest zjawiskiem, które można podzielić na kilka okresów. Najczęściej przyjmuje się, że o starości można mówić w przypadku osób pomiędzy 60 a 70 rokiem życia, choć niektórzy o starości mówić zaczynają dopiero w przypadku osób liczących sobie około 80 lat.

Jakie problemy związane z funkcjonowaniem umysłu i psychiki czyhają na ludzi starszych?

Jedną z częściej występujących dolegliwości psychicznych, która dotyka osoby w podeszłym wieku, jest neofobia. Neofobia jest dość specyficzną postawą wobec świata, która wyróżnia się silną niechęcią wobec wszelkiego rodzaju nowości. Osoby, które mają problemy z neofobią, są bardzo niechętnie nastawione do jakichkolwiek zmian, które mogłyby naruszyć ich uporządkowany i poukładany świat. Skąd bierze się ten problem? Skąd taka niechęć do nowości? Wytłumaczyć to można w bardzo prosty sposób. Jak wiadomo większość ludzi w swym życiu tworzy sobie pewne wzorce i schematy, zgodnie z którymi postępuje. Im starszy człowiek, tym trudniej mu odstąpić od tych utartych schematów, a tym samym zaakceptować nowe zjawiska w swym otoczeniu. Nowe, choć może być lepsze, wydaje się czymś obcym i niezrozumiałym, w związku z czym wzbudza poczucie lęku, niepewności i niechęci.
Starzenie się sprawia również, że człowiek coraz bardziej potrzebuje poczucia bezpieczeństwa. Ludzie starsi zazwyczaj wykazują się nadmierną gotowością do reagowania lękiem na różne zjawiska, często również towarzyszy im poczucie osamotnienia i opuszczenia.

Starzeniu się towarzyszy bardzo często i uczucie strachu. Lęki osób starszych często wiążą się z takimi problemami, jak coraz mniejsza sprawność fizyczna i obawa przez zniedołężnieniem, brakiem zainteresowania ze strony otoczenia oraz umieraniem.

Inną postawą, typową dla osób starszych, jest też nadmierna skrupulatność. Wiążę się ona z niepewnością jutra i rosnącym brakiem zaufania, zaś taka postawa bardzo często przybierać może cechy skąpstwa. Osoby starsze często ukrywają swe oszczędności, traktując je jako swego rodzaju zabezpieczenie na „czarną godzinę”, zaś ich wrażliwość na potrzeby innych może być poważnie osłabiona. Podobnym problemem jest pojawiająca się u wielu osób w okresie starzenia się postawa egoistyczna. W takim przypadku osoba starsza nastawiona jest głównie na swoje potrzeby.

Na stan zdrowia psychicznego osób starszych bardzo duży wpływ mają również liczne dolegliwości zdrowotne i uciążliwości związane z chorobami fizycznymi. Niestety, z wiekiem stan zdrowia wielu osób pogarsza się, zaś nękające ciało choroby negatywnie wpływają na ludzką psychikę. Z wiekiem można zaobserwować takie problemy u osób starszych, jak problemy z pamięcią oraz pewna chwiejność emocjonalna, które mogą być reakcją organizmu na dolegliwości natury medycznej i pogarszającym się stanem zdrowia.

Dla osób w wieku starszym oraz ich rodzin dużym problemem bywają nie tylko zmiany zachodzące w ludzkiej osobowości, ale i pewne zaburzenia psychiczne – dość typowe dla wieku podeszłego. Często takie zaburzenia występują u osób po 60 roku życia. Wśród najczęściej występujących zaburzeń związanych ze starzeniem się znajdują się: stany depresyjne, stany maniakalne, psychozy oraz otępienia.